De belangrijkste EU-Wetsartikelen Over Kunstmatige Intelligentie (AI)
In de Europese Unie staat kunstmatige intelligentie (AI) hoog op de politieke agenda. Met de snelle opkomst van AI-toepassingen zoals gezichtsherkenning, chatbots en autonome systemen, ziet de EU de noodzaak om duidelijke wetgeving te creëren die innovatie stimuleert én fundamentele rechten beschermt. In 2024 heeft de EU het eerste uitgebreide wettelijke kader voor AI goedgekeurd: de AI Act.
In dit artikel bespreken we de belangrijkste onderdelen van deze wetgeving en geven we directe links naar officiële documenten en aanvullende informatie.
1. Wat is de AI Act?
De Artificial Intelligence Act (AI Act) is de eerste uitgebreide AI-wet ter wereld. Het is bedoeld om:
- Risicovolle AI-toepassingen te reguleren.
- Transparantie te waarborgen bij het gebruik van AI.
- Fundamentele rechten van burgers te beschermen.
- Innovatie binnen veilige kaders te bevorderen.
De wet maakt deel uit van de bredere Digitale Strategie van de EU, en wordt van kracht in fases tussen 2025 en 2026.
Lees de volledige AI Act (officiële tekst):
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:52021PC0206
2. Risicoclassificatie in de AI Act
De wet classificeert AI-systemen in vier risiconiveaus:
a. Verboden AI (Unacceptable Risk)
AI-systemen die fundamentele rechten schenden, zoals:
- Manipulatie van gedrag (bv. sociale scoring à la China)
- Biometrische identificatie op afstand in openbare ruimten (behalve bij specifieke uitzonderingen)
➡️ Artikel 5 van de AI Act bevat deze verboden.
AI Act – Artikel 5
b. Hoog Risico AI (High-Risk AI)
Toepassingen in sectoren zoals:
- Gezondheidszorg
- Transport
- Justitie
- Onderwijs
Deze systemen vereisen voorafgaande conformiteitsbeoordeling, documentatie en toezicht.
➡️ Belangrijk: Artikel 6 en Bijlage III beschrijven wat als “hoog risico” geldt.
AI Act – Artikel 6
AI Act – Bijlage III
c. Beperkt Risico (Limited Risk)
AI-systemen zoals chatbots moeten aan transparantievereisten voldoen, bijvoorbeeld:
- Gebruikers moeten weten dat ze met een AI praten.
➡️ Artikel 52 bevat deze transparantie-eisen.
AI Act – Artikel 52
d. Minimaal Risico
De meeste AI-systemen, zoals spamfilters en videogames met AI, vallen hieronder en worden niet streng gereguleerd.
3. Handhaving en Sancties
Toezicht wordt uitgevoerd door nationale autoriteiten en de nieuwe European AI Office, dat is opgericht in 2024.
- Boetes kunnen oplopen tot €35 miljoen of 7% van de wereldwijde jaaromzet voor ernstige overtredingen.
- Zie: Artikel 71 van de AI Act.
AI Act – Artikel 71
4. Aanvullende EU-Wetgeving Rond AI
Naast de AI Act zijn er andere relevante wetten:
- AVG (GDPR) – Beschermt persoonsgegevens, ook bij AI-toepassingen.
AVG op EUR-Lex (NL) - Digital Services Act (DSA) – Reguleert online platforms, inclusief transparantie rond algoritmes.
DSA op EUR-Lex (NL) - Digital Markets Act (DMA) – Gericht op grote techbedrijven (“poortwachters”) met AI-gestuurde diensten.
DMA op EUR-Lex (NL)